Haizearen orrazia: Itsasoaren eta altzairuaren arteko betiereko elkarrizketa
Ondarretako hondartzaren amaieran dago, Igeldo mendiaren azpian. Bederatzi tonatik gorako altzairuzko hiru pieza handik osatzen dute eskultura-multzo hori, haitzean ainguratuta eta iparraldeko haizeari irekita. Monumentu bat baino gehiago, natura, artea eta emozioaren arteko topagunea da Haizearen Orrazia, bisitaria paisaiaren parte bihurtzen delarik.
Donostiako erdigunetik badia zeharkatzen duen itsas pasealekuan hasten da txangoa. Ordu erdi eskaseko ibilbidea da, eta kostaldeko giroaz gozatzeko gonbita egiten du: surflariak Ondarretan, itsasoaren zurrumurru etengabea eta Santa Klara uharteko bistak. Paseoaren amaierara hurbildu ahala, soinua aldatu egiten da. Jada ez da olatuen zurrumurrua bakarrik entzuten, baizik eta putz sakon eta erritmiko bat: obrari izena ematen dion haizea.
Iristean, bisitariak eszenatoki indartsu baten aurrean aurkitzen da. Eskulturak harkaitzetik ateratzen dira, beti han egon izan balira bezala, itsasoaren oldarraren aurrean bihurritzen. Chillidak esaten zuen lanaren benetako egilea haizea zela: berak, forma ikusgarria emateko bakarrik lagundu zion. Olatu egunetan, ikuskizuna ikaragarria da: ura plataformaren zuloen artean amiltzen da, eta aire konprimitua boladaka lehertzen da, lurraren erraietatik sortzen direla diruditen apar eta txistu zorrotadak sortuz.
Inpaktu bisualetik harago, sinbolismo sakona du lekuak. Altzairua, gizakiak egina; arroka, naturak moldatua; eta haizea, ukiezina baina nonahikoa, elementuen arteko harmonia irudikatzen dute. Oreka horri esker, Haizearen Orrazia Euskal Herriko txoko bisitatuenetako bat da, baina baita intuitiboenetako bat ere.
Chillida eta Peña Ganchegui
1976an inauguratutako eskultura-multzoa Chillidaren eta Luis Peña Ganchegui arkitektoaren arteko lankidetzaren emaitza da. Azken horrek diseinatu zuen ingurua: itsaslabarrari jarraitzen diola dirudien granito arrosazko plaza. Handik, badia osoa, uhartea eta hiria eta itsaso zabala banatzen dituen lerroa ikusten dira.
Haizearen Orrazia bisitatzea ez da soilik txango bat, esperientzia sentsoriala da. Haizearen hotsak, uraren distirak, granito hezeak eta gatz usainak ahazten ez den sinfonia osatzen dute. Egunsentian edo ilunabarrean izaten da horretarako unerik onena, argia aldatu eta eskulturek itsasoarekin arnasa hartzen dutela ematen duenean.
Han geratzen denak ulertzen du zergatik bihurtu den txoko hau Donostiaren ikur: beste inon ez delako hain modu bizian sentitzen artearen eta naturaren arteko elkarrizketa.